Co powienniśmy wiedzieć o tym zjawisku?

Zjawisko przemocy, pomimo tego, że zostało już dawno temu zdefiniowane, wciąż budzi emocje, czasem wątpliwości, obarczone jest mitami, a niektórzy pojmują je w ograniczeniu do przemocy fizycznej.

Przemoc jest intencjonalnym i zamierzonym działaniem człowieka, ma na celu kontrolowanie i podporządkowanie ofiary. Dokonuje się ona poprzez naruszenie praw osobistych drugiego człowieka, manipulowanie, nieliczenie się z dobrem ofiary przemocy, powodowaniem cierpienia. 
Przenosi się ona także na grunt rodzinny. Według ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie przemoc w rodzinie to jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa osobiste członków rodziny, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.

Przemoc domowa charakteryzuje się tym, że:

• jest intencjonalna,
• siły są nierównomierne,
• narusza prawa i dobra osobiste,
• powoduje cierpienie i ból.

Daje się zauważyć tendencja do wąskiego rozumienia pojęcia przemocy, głównie jako przemocy fizycznej. Po uświadomieniu istnienia różnych form przemocy, najczęściej wskazywaną formą jest przemoc psychiczna. Najrzadziej wskazywaną formą przemocy jest przemoc seksualna. Jest zależność pomiędzy byciem ofiarą i świadkiem przemocy w dzieciństwie, a byciem ofiarą i sprawcą przemocy w życiu dorosłym.

Przemoc fizyczna jest intencjonalnym zachowaniem powodującym uszkodzenie ciała lub niosącym takie ryzyko, np.: popychanie, szarpanie, ciągnięcie, szturchanie, klepanie, klapsy, ciągnięcie za uszy, włosy, szczypanie, kopanie, bicie ręką, pięścią, uderzenie w twarz – tzw. „policzek”, przypalanie papierosem, duszenie, krępowanie ruchów, itp.

Przemoc psychiczna to naruszenie godności osobistej, zawiera przymus i groźby np.: obrażanie, wyzywanie, osądzanie, ocenianie, krytykowanie, straszenie, szantażowanie, grożenie, nieliczenie się z uczuciami, ośmieszanie, poniżanie, krzyczenie, oskarżanie, obwinianie, oczernianie, krzywdzenie zwierząt, czytanie osobistej korespondencji, ujawnienie tajemnic, sekretów, wyśmiewanie, lekceważenie, izolacja, kontrolowanie, ograniczenie kontaktów, itp.

Przemoc seksualna polega na zmuszaniu osoby do aktywności seksualnej wbrew jej woli, kontynuowaniu aktywności seksualnej, gdy osoba nie jest w pełni świadoma, bez pytania jej o zgodę lub gdy na skutek zaistniałych warunków obawia się odmówić np.: wymuszanie pożycia, obmacywanie, gwałt, zmuszanie do niechcianych praktyk seksualnych, nieliczenie się z życzeniami partnera/partnerki, komentowanie szczegółów anatomicznych, ocenianie sprawności seksualnej, wyglądu, itp.

Przemoc ekonomiczna jest celowym niszczeniem czyjeś własności, pozbawieniem środków lub stwarzaniem warunków, w których nie są zaspokajane niezbędne do przeżycia potrzeby np.: niszczenie rzeczy, włamanie do zamkniętego, osobistego pomieszczenia, kradzież, używanie rzeczy bez pozwolenia, zabieranie pieniędzy, przeglądanie dokumentów, dysponowanie czyjąś własnością, zaciąganie pożyczek „na wspólne konto”, sprzedawanie osobistych lub wspólnych rzeczy bez uzgodnienia, zmuszanie do spłacania długów , itp. Formą przemocy ekonomicznej jest zaniedbanie czyli naruszenie obowiązku do opieki ze strony osób bliskich. Oznacza ono np.: niedawanie środków na utrzymanie, pozbawienie jedzenia, ubrania, schronienia, brak pomocy w chorobie, nie udzielenie pomocy, uniemożliwienie dostępu do miejsc zaspokojenia podstawowych potrzeb: mieszkania, kuchni, łazienki, łóżka, itp.